Fazy rozwoju alkoholizmu

Fazy alkoholowe to określenie czterech etapów, na jakie można podzielić wpływ alkoholu na organizm człowieka.

Warto zaznaczyć, że osoby różnie reagują na alkohol i mogą przechodzić przez poszczególne fazy w inny sposób, w zależności od indywidualnych predyspozycji oraz ilości i szybkości spożywania alkoholu.

W tradycyjnym ujęciu E. M. Jellinka w rozwoju choroby alkoholowej można wyodrębnić cztery główne fazy: 1. Faza symptomatyczna ( wstępna) trwająca od kilku miesięcy do dwóch lat. Picie alkoholu umotywowane jest zewnętrzną przyczyną, choć zaczyna się już szukanie okazji do picia. Jest to okres picia jedynie towarzyskiego, w pełni kontrolowanego, lecz niepokojącym objawem jest szukanie ulgi w alkoholu, który powoduje odprężenie psychiczne. W końcowym etapie tej fazy występuje wzrost tolerancji na alkohol, czyli możliwości wypicia większej ilości alkoholu bez upijania się.

2. Faza zwiastunowa trwająca od kilkunastu miesięcy do kilku lat. Faza ta charakteryzuje się zwiększeniem ilości używanego alkoholu oraz występowaniem palimpsestów alkoholowych tj. krótkotrwałych stanów niepamięci, już nawet po wypiciu niewielkiej dawki alkoholu. W początkowym okresie fazy zwiastunowej krytycyzm w stosunku do nadużywania alkoholu jest zachowany, lecz w okresie późniejszym zanika.

3. Faza krytyczna małe dawki wyzwalają potrzebę picia, występują stany dysforyczne, często obniżenie potencji płciowej oraz objawy nieuzasadnionej zazdrości w stosunku do partnerki. W fazie tej występuje utrata kontroli nad raz rozpoczętym piciem.

4. Faza chroniczna występuje w niej ranne regularne picie, używanie alkoholu w pracy, obniżenie tolerancji na alkohol, lęki i drżenie rąk w okresie abstynencji alkoholowej, cechy degradacji społecznej, a około 10 % choroby psychiczne.
Inaczej jeszcze przedstawia rozwój uzależnienia od alkoholu M. Krol-Fijewska, podkreślając fakt, iż pierwsze fazy są charakterystyczne dla wszystkich ludzi:

1. Inicjacja jest to okres od pierwszego wypicia alkoholu do czasu ustalenia się wzoru picia;

2. Utrwalenie jest stabilizacją wzoru picia, jednostka pije, ale nie popada z tego powodu w kłopoty społeczne, zdrowotne czy psychologiczne, większość osób pozostaje na tym etapie do końca życia, zatem właściwsze dla tej fazy jest pojęcie używanie alkoholu w kontraście do jego nadużywania (po intoksykacji odczuwa się niechęć do alkoholu);

3. Nadużywanie – systematyczne picie alkoholu (upijanie się i klinowanie), co powoduje kłopoty w kontaktach z otoczeniem, zdrowotne lub psychologiczne, mamy tu do czynienia z uzależnieniem, choćby w szerszym słowa tego znaczeniu (bez uzależnienia fizycznego);

4. Powstrzymywanie okres ograniczenia ilości wypijanego alkoholu, albo czasowej abstynencji, zdarzają się „wpadki”, ale sporadycznie- uzależnienie rozwija się w ukryciu;

5. Przeplatanie się okresów nadużywania i powstrzymywania, utrata kontroli nad piciem.

Współuzależnienie

Alkoholizm często jest nazywany „chorobą rodziny”. Określenie to zwraca uwagę na to, iż alkoholik wywiera niezwykle silny wpływ na rodzinę i najbliższe jego otoczenie. Niestety rodzina nie jest w wstanie uciec od problemu picia jej członka. Powodem tego jest to, iż alkoholik ma upośledzoną sferę zachowania, z którym jej członkowie rodziny stykają się na w codziennych kontaktach. W rodzinie pojawia się niepewności, zakłopotanie, gniew i lęk. Ciągły kontakt członków rodziny z alkoholikiem sprawia, iż następuje upośledzenie również ich zachowań. Dla kontaktów wewnątrzrodzinnych zachodzą charakterystyczne stadia: zaprzeczanie, usiłowanie zmierzające do rozwiązania problemu, dezorganizacja i chaos, reorganizacja dotychczasowego stylu życia w celu ominięcia problemu, próby ucieczki, reorganizacja rodziny. Model etapów współuzależnienia został stworzony, przez J. Jacksona w roku, 1954 kiedy to została wydana monografia „Alkoholizm i rodzina”.

Współuzależnienie jest terminem, który coraz częściej używany na określenie skutków, jakie niesie ze sobą dla rodziny alkoholizm jednego z jej członków. Rodzina bardzo szybko uczy się, że picie jednego z jej członków stanowi Wielką Tajemnicę, na którą składają się:
wyparcie przez alkoholika własnego problemu wbrew przytłaczającym dowodom i własnym zachowaniom, które budzą przerażenie i upokarzają innych członków rodziny;
wyparcie problemu przez partnera alkoholika i często innych członków rodziny, co powoduje powstawanie patologicznego systemu usprawiedliwień dla alkoholika;
zabawa w „normalną rodzinę” – poza przyjmowana przez rodzinę w kontaktach między sobą i z otoczeniem.